INT 0300089 „Das Meer - Pomerania - Brandenburg – die Grenzregion als Orte des deutsch-polnischen Dialogs 2.0.
Grenzüberschreitendes Kooperationsnetzwerk in Tourismus, Wissenschaft und historischer Bildung“
INT 0300089 „Morze – Pomorze – Brandenburgia – Pogranicze – miejscem polsko-niemieckiego dialogu 2.0.
Transgraniczna sieć współpracy w turystyce, nauce i edukacji historycznej”
Das Projekt „Mare II“ (Projekt-Nr. INT0300089) wird im Rahmen des Programms Interreg VIa (Förderperiode 2021–2027), Priorität P3 - SZ 4.6 Kultur und nachhaltiger Tourismus, gefördert. Die Laufzeit des Projektes geht vom 01.03.2025 bis zum 29.02.2028. Leadpartner ist die Universität Stettin, Projektpartner sind die Stadt Prenzlau und die Albert Heyde Stiftung in Bad Freienwalde.
Inhalt und Ziele des Projektes: Viele Initiativen zur Förderung des kulturellen Erbes im Tourismus, sei es auf lokaler oder grenzüberschreitender Ebene, werden ohne oder mit nur geringem Rückgriff auf die neuesten Forschungsergebnisse, insbesondere in den Geisteswissenschaften und zur Vergangenheit der Region, durchgeführt. So werden vor allem auf polnischer Seite oft veraltete Inhalte wiedergegeben. Vieles davon ist mit politischen Narrativen oder Modethemen aufgeladen, die nichts mit dem aktuellen Wissensstand zu tun haben. Dies führt nicht nur dazu, dass veraltetes und verfälschtes Wissen präsentiert wird, sondern vor allem dazu, dass das einzigartige regionale kulturelle Erbe nicht vollständig erfasst und gewürdigt wird. Darüber hinaus konzentriert sich der touristische Verkehr nur auf bestimmte Gebiete – die Küstenregion, die größten und wichtigsten Städte – Stralsund, Greifswald, Szczecin – oder auf die Hauptrouten, einschließlich der Radwege. Dadurch entgehen den Touristen in der Grenzregion wichtige und nach neueren Forschungen einzigartige Stätten von europäischer Bedeutung, die nur einem engen Kreis von Fachleuten bekannt sind. Das liegt nicht nur an Unkenntnis, sondern auch an fehlenden Ideen zur touristischen Präsentation und Vermarktung dieser Stätten.
Um die grenzüberschreitende Region zu stärken, ist es das Ziel des Projekts, das Wissen über die gemeinsame europäische Vergangenheit, die sich in dem im Fördergebiet erhaltenen kulturellen Erbe widerspiegelt, auf dem neuesten Stand der wissenschaftlichen Forschung zu präsentieren und für touristische Angebote für einheimische und auswärtige Touristen aufzubereiten. Wir wollen alle beteiligten Einrichtungen dazu ermutigen, die Ergebnisse der neuesten wissenschaftlichen Forschung (insbesondere der historischen und archäologischen Forschung) umfassend zu nutzen und weitere Forschungen zu initiieren, um nach unbekannten Stätten zu suchen und aktuelle Informationen über bereits bestehende touristische Stätten im Fördergebiet zu erstellen, die oft unbekannt sind oder abseits der wichtigsten touristischen Routen liegen. Unsere Idee ist es, ausgearbeitete und moderne Modelle für Forschungsaktivitäten rund um die Denkmäler und für die Präsentation ausgewählter Elemente des kulturellen Erbes als touristische Attraktionen anzubieten, eingebettet in einen breiten europäischen Kontext. Ein wichtiges Element dabei ist der Austausch von Wissen und Kompetenzen (adaptiert auch aus anderen Regionen Europas und der Welt) durch die Zusammenarbeit innerhalb des Netzwerks von Partnerinstitutionen aus dem gesamten Fördergebiet und deren weiteren Partnern sowie durch die Ausbildung zukünftiger Multiplikatoren dieses Wissens – Historiker, Archäologen, Museologen, Mitarbeiter von Touristeninformationen, Beamte, Kulturerbe-Manager, etc. Auf diese Weise zielt das Projekt darauf ab, die Zusammenarbeit zwischen wissenschaftlichen Experten – Forschern aus dem akademischen Bereich – und Fachleuten auf praktischen Feldern – Museologen und Gestaltern von Kulturrouten und touristischen Produkten – zu verstärken und letztendlich das touristische Angebot unserer Grenzregion durch neue Generationen von Fachleuten attraktiver zu machen und zu erweitern.
Im Rahmen des Projekts werden eine Reihe von Aktivitäten organisiert: Konferenzen, Workshops, Sommerschulen, Studienreisen, Wanderausstellungen und Diskussionen. Ein zweisprachiger Katalog für die Dauerausstellung im Museum in Prenzlau und ein Handbuch über „Bedürfnisse und Beispiele für grenzüberschreitende Lösungen zur Präsentation von Elementen des kulturellen Erbes von Vorpommern und Brandenburg“, das die Ergebnisse dieser Aktivitäten zusammenfasst, werden veröffentlicht. Das Handbuch wird online weithin zugänglich gemacht und an lokale Behörden und Einrichtungen zur Förderung von Tourismus und Kultur verteilt. Alle Aktivitäten des Projekts richten sich an ein breites Publikum – darunter Vertreter von Tourismusorganisationen und Kultureinrichtungen, Experten, Museen und Museologen, Bildungszentren, Behörden, Gemeinden, Denkmalschutzbehörden, Verbände, Stiftungen, Denkmalpfleger, Lehrer und letztlich alle Bürger der Region, die an der Entwicklung des Tourismus und des Wissens über die Vergangenheit und das erhaltene Kulturerbe interessiert sind. Die Durchführung des Projekts in einem grenzüberschreitenden Kontext wird daher nicht nur diese Gefahr beseitigen, dass Erzählungen über die Vergangenheit oft durch eine nationale Perspektive belastet sind, die nicht das ganze Ausmaß der erhaltenen kulturellen Werte erfasst. Vielmehr wird das Projekt einen breiteren Zugang zu den Aktivitäten von Institutionen und interessierten Personen aus dem gesamten Fördergebiet, eine breitere Multiplikation der Auswirkungen von Aktivitäten und Produkten und schließlich einen Erfahrungsaustausch und die Vorbereitung einer kohärenten Erzählung über die Vergangenheit der Länder beiderseits der Oder ermöglichen, was ein unbestreitbarer Vorteil ist.
Die Stadt Prenzlau/das Dominikanerkloster Prenzlau wird als Projektpartner vom 12. bis 14. Juni 2026 eine Tagung mit Exkursion zum Thema „Burgen in Brandenburg und Pommern. Mittelalterliche Befestigungen im Spannungsfeld von Landesherrschaft, Adel und Stadt“ durchführen. Die Ergebnisse dieser Tagung werden in einem Tagungsband festgehalten, der im Jahr 2027 erscheinen wird. Ebenfalls im Jahr 2027 wird ein reich bebilderter Katalog zur Dauerausstellung des Kulturhistorischen Museums im Dominikanerkloster Prenzlau publiziert werden. Die beiden Schwerpunkte dieses Kataloges sind: 1. Überblick zur Geschichte und den Objekten der Sammlung, 2. Das Haus als Objekt.
***
Projekt „Mare II” (nr projektu INT0300089) jest finansowany w ramach programu Interreg VIa (okres finansowania 2021–2027), Priorytet P3 – SZ 4.6 Kultura i zrównoważona turystyka. Projekt trwa od 1 marca 2025 r. do 29 lutego 2028 r. Partnerem wiodącym jest Uniwersytet Szczeciński, a partnerami projektu są miasto Prenzlau i Fundacja Alberta Heydego w Bad Freienwalde.
Treść i cele projektu: Wiele inicjatyw związanych z promowaniem dziedzictwa kulturowego w turystyce, czy to w kontekście lokalnym, czy transgranicznym odbywa się przy niedostatecznym lub braku wykorzystania najnowszych wyników badań naukowych, zwłaszcza z dziedziny nauk humanistycznych i dotyczących przeszłości regionu. Stąd, zwłaszcza po polskiej stronie często są powielane treści nieaktualne. Wiele z nich jest obarczonych narracjami politycznymi lub modnymi wątkami, nie mającymi nic wspólnego z najnowszym stanem wiedzy. Powoduje to, że nie tylko prezentowana wiedza jest przestarzała, sfalsyfikowana, ale przede wszystkim nie pozwala na pełne uchwycenie i dowartościowanie wyjątkowego istniejącego tu dziedzictwa kulturowego. Ponadto ruch turystyczny skupia się jedynie w pewnych regionach - nadmorskim, największych i najważniejszych miastach - Stralsundzie, Greifswaldzie, Szczecinie, względnie wzdłuż głównych tras, także rowerowych. Powoduje to, że turyści omijają najważniejsze i wyjątkowe, w świetle ostatnich badań, w skali Europy Środkowej obiekty, które posiadamy na naszym pograniczu i które są znane jedynie wąskiemu kręgowi ekspertów - naukowców. Wynika to nie tylko z niewiedzy, ale też z braku pomysłu na promowanie tych miejsc w turystyce.
Dbając o wzmocnienie transgranicznego regionu celem projektu jest pogłębienie wykorzystania w ofercie turystycznej skierowanej dla mieszkańców oraz turystów z zewnątrz profesjonalnej wiedzy o cywilizacyjnej wspólnej przeszłości Europy, odzwierciedlonej w zachowanym na obszarze wsparcia dziedzictwie kulturowym i opartej na aktualnych badaniach naukowych. Chcemy zachęcić wszelkie zaangażowane instytucje do szerokiego wykorzystywania wyników najnowszych badań naukowych (zwłaszcza historycznych i archeologicznych) oraz inicjowania samych badań celem poszukiwania nieznanych obiektów i kreowaniu aktualnych narracji o już istniejących turystycznych obiektach zabytkowych na obszarze wsparcia, często nieznanych lub położonych poza głównymi szlakami turystycznymi. Naszą ideą jest zaoferowanie gotowych i nowoczesnych modeli działań badawczych wokół zabytków oraz prezentacji wybranych elementów dziedzictwa kulturowego jako atrakcji turystycznych, wpisanych w szeroki kontekst europejski. Istotnym elementem tego jest wymiana wiedzy i kompetencji (zaadaptowanych także z innych regionów świata i Europy) dzięki współpracy w ramach sieci instytucji partnerskich z całego obszaru wsparcia i ich dalszymi partnerami oraz przez edukowanie o nich przyszłych multiplikatorów tejże wiedzy - historyków, archeologów, muzealników, pracowników informacji turystycznych, urzędników, menadżerów dziedzictwa kulturowego etc. Tym samym projekt ma wzmocnić współpracę ekspertów teoretyków - badaczy ze środowisk akademickich z ekspertami - praktykami – muzealnikami, twórcami szlaków kulturowych i produktów turystycznych oraz docelowo sprawić, że oferta turystyczna naszego pogranicza będzie dzięki nowym pokoleniom specjalistów stale uatrakcyjniana i powiększana.
W ramach projektu zostanie zorganizowany szereg działań – konferencji, warsztatów, szkół letnich, objazdów studyjnych, wystaw objazdowych, debat. Zostanie też wydany dwujęzyczny katalog do wystawy stałem w muzeum w Prenzlau oraz docelowo podsumowujący efekty powyższych działań podręcznik: „Potrzeby i przykładowe rozwiązań transgranicznej prezentacji elementów dziedzictwa kulturowego Pomorza - Pomorza Przedniego i Brandenburgii”, który zostanie udostępniony szeroko w sieci i zostanie rozesłany do samorządów i instytucji krzewiących turystykę oraz kulturę. Wszystkie działania projektu są skierowana do szerokiego grona odbiorców – m.in. przedstawicieli organizacji turystycznych i instytucji kultury, ekspertów, muzeów i muzealników, centrów edukacyjnych, urzędów, samorządów, urzędów konserwatorskich, stowarzyszeń, fundacji, menadżerów dziedzictwa kulturowego, nauczycieli, w końcu wszystkich mieszkańców regionu zainteresowanych rozwojem turystyki i wiedzy o przeszłości i zachowanym dziedzictwie. Przeprowadzanie projektu w kontekście transgranicznym umożliwi nie tylko usunąć zagrożenie, częstego obarczenia narracji o przeszłości spojrzeniem narodowym, które nie pozwala uchwycić pełni zachowanych wartości kulturowych.
Projekt ten zapewni szerszy dostęp do działań instytucji i osób zainteresowanych z całego obszaru wsparcia, na szersze multiplikowanie efektów działań i produktów, w końcu na wymianę doświadczeń oraz przygotowanie spójnej narracji o przeszłości ziem po obu stronach Odry, co jest niewątpliwym atutem.
Miasto Prenzlau/Klasztor Dominikanów w Prenzlau, jako partner projektu, zorganizuje w dniach 12–14 czerwca 2026 r. konferencję połączoną z wycieczką turystyczną na temat „Zamki w Brandenburgii i na Pomorzu: średniowieczne fortyfikacje w napiętej sytuacji między władzą terytorialną, szlachtą a miastem”. Wyniki konferencji zostaną udokumentowane w tomie konferencyjnym, który ukaże się w 2027 r. W 2027 r. ukaże się również bogato ilustrowany katalog wystawy stałej Muzeum Historii Kultury w Klasztorze Dominikanów w Prenzlau. Dwa główne punkty tego katalogu to: 1. Przegląd historii i obiektów kolekcji, 2. Dom jako obiekt.
Herr Dr. Stephan Diller
Dominikanerkloster Prenzlau / Kulturzentrum und Museum
Leiter Dominikanerkloster
Telefon: 03984 75-260
E-Mail: oomlleitufaker@tbhdoufakminiktbhanerkloster-prenzlau.depncj
Förderlogo INT 0300089 „Das Meer - Pomerania - Brandenburg – die Grenzregion als Orte des deutsch-polnischen Dialogs 2.0.